Chị họ do dự:
“Làm đường vất vả lắm, nhiều đàn ông còn không chịu nổi, Quế Lan, em làm nổi không?”

Tôi cười chua chát, xòe đôi bàn tay đầy chai sạn:
“Chị, bên ngoài ai cũng nói em lấy được trưởng thôn thì sướng biết bao. Nhưng đâu ai biết, Tô Hồng Cường hắn căn bản không phải đàn ông!”

“Lương thực em cật lực kiếm bằng công điểm, bà goá họ Phan vừa khóc vừa than nhà hết gạo, hắn liền mang hết sang cho người ta.”

“Thịt lợn chia dịp tháng Chạp, em chưa được ăn miếng nào, hắn đã đem đến điểm trí thức tặng hết rồi.”

“Những năm qua, em ngày nào cũng cày được tám công điểm mà vẫn chẳng đủ ăn, chỉ còn cách lên núi đào rau dại.”

“Đi làm đường có khổ thế nào thì ít ra cũng được ăn no.”

“Chị à, em không thể ở nhà họ Tô thêm nữa, không thì sớm muộn cũng bị đói mà chết…”

Một hồi than thở của tôi khiến chị họ và cả nhà chủ nhiệm Từ ngây người.

Không ai ngờ, vị trưởng thôn Tô Hồng Cường vốn nổi tiếng tốt bụng trong công xã và thôn, sau lưng lại là hạng người như vậy.

Chủ nhiệm Từ đồng ý giữ cho tôi một suất đi làm đường.

Thời gian khởi hành là năm ngày sau.

Năm ngày, đủ để tôi làm xong thủ tục ly hôn.

Chỉ là, điều tôi không ngờ tới—người luôn miệng đòi ly hôn với tôi là Tô Hồng Cường, lại lật lọng.

6

Tôi ở công xã chờ đến giờ tan ca, Tô Hồng Cường vẫn không tới.

Bất đắc dĩ, tôi đành quay về thôn.

Vừa bước vào nhà, tiếng gào thét giận dữ của hắn lập tức ập đến:

“Lý Quế Lan! Bột mì trong nhà với trứng gà đâu cả rồi?”

Tôi hờ hững đáp:
“Bột mì tôi ăn rồi, trứng thì tôi đem cho người khác.”

Mặt Tô Hồng Cường lập tức đỏ bừng vì tức giận:
“Bố mẹ và hai đứa nhỏ đều đang đói, sao bà dám đem hết lương thực, trứng gà đi cho người khác?”

Tôi cười khẩy:
“Anh đã tặng bấy nhiêu năm còn ít chắc? Anh có quyền mang cho, tại sao tôi không thể?”

“Hơn nữa, bao bột mì kia là tôi lên núi chặt củi đổi được, trứng cũng là gà tôi nuôi đẻ ra.”

“Đồ của tôi, tôi muốn ăn thì ăn, muốn cho thì cho, anh quản được chắc?”

“Bà…” – Tô Hồng Cường tức đến nỗi thở dồn dập, nhìn tôi thản nhiên không lay động, cuối cùng đè nén lửa giận ra lệnh:
“Đã về rồi thì mau nấu cơm đi, cả nhà còn đang chờ.”

Tôi phá lên cười ha hả:
“Tô Hồng Cường, cả nhà các người bị què hết tay rồi à? Hay là trước khi tôi gả vào, các người đều sống bằng gió Tây?”

“Lão nương sắp ly hôn với anh rồi, chẳng lẽ anh còn mơ tôi sẽ hầu hạ cả nhà anh sao?”

“Đừng nằm mơ giữa ban ngày nữa!”

“Tô Hồng Cường, tôi nói cho anh biết, ngoan ngoãn thì sáng mai cùng tôi lên công xã, làm cho xong giấy ly hôn.”

“Nếu không, tôi sẽ lên công xã nhờ lãnh đạo phân xử, hỏi xem một cán bộ thôn bỏ mặc vợ con, lại nuôi nấng goá phụ với nữ trí thức, có phải là gương mẫu ‘phá hoại gia đình’ không?”

Tô Hồng Cường hoảng hốt, vội vàng phản bác:
“Phá hoại gia đình cái gì chứ?”

“Tôi… tôi là trưởng thôn, quan tâm đến quần chúng khó khăn thì sao?”

7

Nghe lời ngụy biện yếu ớt của hắn, tôi cười thành tiếng:

“Buồn cười thật! Cả thôn Đại Dương Thụ này thiếu gì người khó khăn.

Bà cụ Chu ngoài sáu mươi, lên núi chặt củi ngã lăn xuống, anh có quan tâm không?

Chú Tư nhà họ Chu, con trai con dâu đều mất sớm, hai ông bà già gầy yếu dắt theo ba đứa nhỏ suýt chết đói, anh có đoái hoài không?

Thế mà bà goá Phan trẻ trung, khoẻ mạnh, tay chân lành lặn, anh thì ba ngày hai bận mang gạo, mang đồ đến tận cửa!”

Lời này vừa dứt, đám dân làng đứng xem lập tức rì rầm bàn tán.

【Nghe Quế Lan nói mới thấy đúng, trưởng thôn nhà mình tuy nhiệt tình, nhưng mấy năm nay giúp đỡ toàn là phụ nữ thôi nhỉ?】

【Ôi giời, bây giờ mày mới để ý à? Tao thấy lâu rồi, trưởng thôn vốn là loại “ba không giúp”: không giúp già, không giúp trẻ, không giúp đàn ông, chỉ giúp nữ đồng chí trẻ đẹp đang khó khăn.】

【Khó khăn cái nỗi gì! Mấy người nhìn nữ trí thức Đường đi, từ ngày tới thôn, cứ xuống đồng là ngất, ở điểm trí thức thì ăn toàn gạo trắng, bột mịn. Trưởng thôn còn dám nói người ta khó khăn? Chẳng lẽ hắn không thấy vợ mình ngày ngày ở nhà ăn cám nuốt rau dại?】
Danh tiếng tốt đẹp mà hắn vất vả giữ gìn bấy lâu, nay sắp bị tôi hủy sạch, Tô Hồng Cường vội vàng cất tiếng:

“Lý Quế Lan, bà bớt ăn nói bậy bạ đi!”

“Tôi với nữ trí thức Đường, với đồng chí Phan, đều trong sạch! Đường đường chính chính!”

“Ngược lại là bà, ngày nào cũng đòi ly hôn, chẳng lẽ bên ngoài có người đàn ông khác rồi?”